Việt Nam luôn coi trọng Cơ chế rà soát định kỳ phổ quát về quyền con người

QPTĐ-Với mong muốn cung cấp được những thông tin chân thực, toàn diện và phản ánh những cam kết, nỗ lực nhất quán của Việt Nam trong vấn đề bảo đảm quyền con người, nhất là những nhóm dễ bị tổn thương trong bối cảnh khó khăn của đại dịch Covid-19, Việt Nam đang tích cực chuẩn bị cho Báo cáo giữa kỳ tự nguyện thực hiện các khuyến nghị Việt Nam chấp thuận theo Cơ chế rà soát định kỳ phổ quát về quyền con người (UPR) chu kỳ III của Hội đồng Nhân quyền Liên hợp quốc. Điều này một lần nữa khẳng định, Việt Nam hết sức coi trọng và cam kết mạnh mẽ thực hiện các khuyến nghị đã chấp thuận trong UPR.

Việt Nam đạt được nhiều thành tựu trong giảm nghèo bền vững.  

Cơ chế UPR

Quyền con người là thành quả của cuộc đấu tranh lâu dài qua các thời đại của nhân dân lao động và các dân tộc bị áp bức trên thế giới và cũng là thành quả của cuộc đấu tranh của loài người làm chủ thiên nhiên. Qua đó, quyền con người trở thành giá trị chung của nhân loại. Tuy nhiên, do khác biệt về hoàn cảnh lịch sử, chế độ chính trị, trình độ phát triển, giá trị truyền thống văn hóa… nên cách tiếp cận về quyền con người của mỗi quốc gia có thể khác nhau. 

Vì vậy, vấn đề đối thoại và hợp tác trong bảo vệ và thúc đẩy quyền con người là khía cạnh được đề cập một cách trực tiếp và gián tiếp trong hầu hết các văn kiện quốc tế về vấn đề này và được Liên hợp quốc đặc biệt khuyến khích. Để thúc đẩy quá trình đó, Liên hợp quốc đã xác lập một số cơ chế để tạo điều kiện cho các quốc gia, các tổ chức liên chính phủ, phi chính phủ và cả các cá nhân được trao đổi, thảo luận trên tinh thần xây dựng về vấn đề này như cơ chế thông qua diễn đàn Đại hội đồng Liên hợp quốc, cơ chế thông qua các hội nghị quốc tế do Liên hợp quốc tổ chức, cơ chế tham vấn của Hội đồng Kinh tế và Xã hội Liên hợp quốc, cơ chế của Hội đồng Nhân quyền Liên hợp quốc, cơ chế của một số ủy ban giám sát thực hiện các công ước của Liên hợp quốc về quyền con người...

Trong đó, Cơ chế UPR của Hội đồng Nhân quyền Liên hợp quốc được ra đời từ năm 2008 và là một trong những thành công nổi bật, được xây dựng trên nguyên tắc minh bạch, công bằng, không phân biệt, thúc đẩy đối thoại và hợp tác giữa các quốc gia. Mục tiêu của UPR là cải thiện và thúc đẩy các nước thực hiện đầy đủ các nghĩa vụ, cam kết và tăng cường năng lực thực thi về quyền con người. Nguyên tắc hoạt động của Cơ chế UPR là đối thoại, hợp tác, đối xử bình đẳng, khách quan, minh bạch, xây dựng, không đối đầu, không chọn lọc và không chính trị hóa.

Phiên đối thoại UPR là hoạt động trung tâm của một chu kỳ rà soát, ở đó, quốc gia rà soát trình bày báo cáo quốc gia và tương tác với các quốc gia khác. Tất cả các quốc gia thành viên Liên hợp quốc đều có quyền phát biểu và nêu các khuyến nghị. Sau phiên đối thoại, quốc gia được rà soát sẽ cân nhắc quyết định chấp thuận hoặc ghi nhận các khuyến nghị và có trách nhiệm thực hiện các khuyến nghị đã được chấp thuận, báo cáo Hội đồng Nhân quyền việc thực hiện tại chu kỳ tiếp theo.

Có thể nói, các khuyến nghị chính là nội dung quan trọng hàng đầu của cơ chế UPR. Việc thực hiện các khuyến nghị đã chấp thuận tuy không phải là nghĩa vụ pháp lý bắt buộc, nhưng thể hiện cam kết, nỗ lực của mỗi quốc gia trong bảo vệ và thúc đẩy quyền con người, thực hiện nghĩa vụ thành viên Liên hợp quốc.

Tích cực chuẩn bị cho Báo cáo giữa kỳ 

Với chính sách nhất quán về bảo vệ và thúc đẩy quyền con người, nghiêm túc thực hiện các cam kết và nghĩa vụ theo các công ước quốc tế về quyền con người mà Việt Nam là thành viên, Việt Nam hết sức coi trọng đối thoại và hợp tác quốc tế trong lĩnh vực quyền con người. Đối thoại và hợp tác quốc tế vừa là đòi hỏi của quá trình hội nhập quốc tế, vừa giúp tăng cường hiểu biết lẫn nhau; qua đối thoại và hợp tác quốc tế, Việt Nam đã giúp bạn bè và cộng đồng quốc tế hiểu hơn về tình hình và hoàn cảnh thực tế của Việt Nam, vừa là cơ hội để Việt Nam có thể học hỏi kinh nghiệm của các nước trong việc xây dựng và thực thi pháp luật, bảo đảm tốt hơn các quyền con người ở Việt Nam và đóng góp vào sự nghiệp bảo vệ quyền con người trong khu vực và trên thế giới. Bên cạnh đó, Việt Nam cũng cho rằng không nước nào có quyền sử dụng vấn đề quyền con người làm công cụ can thiệp vào công việc nội bộ của quốc gia, gây đối đầu, gây sức ép chính trị, thậm chí sử dụng vũ lực hoặc làm điều kiện trong quan hệ hợp tác kinh tế, thương mại... với nước khác.

Trên tinh thần đó, Việt Nam luôn coi trọng UPR. Xuyên suốt trong 13 năm qua kể từ khi Cơ chế UPR được thành lập, Việt Nam luôn tham gia có trách nhiệm vào cả 3 chu kỳ UPR. Các khuyến nghị mà Việt Nam đã chấp thuận trong khuôn khổ UPR được thực hiện một cách đầy đủ, nghiêm túc với sự chỉ đạo sát sao của Chính phủ Việt Nam, sự quan tâm và tham gia tích cực của các bộ, ban, ngành, từ Trung ương đến địa phương, cũng như của các tổ chức chính trị-xã hội, nghề nghiệp, tổ chức nhân dân, bên cạnh sự phối hợp, hợp tác hiệu quả từ các tổ chức quốc tế và cơ quan đại diện ngoại giao nước ngoài tại Việt Nam.

Năm 2019, Thủ tướng Chính phủ Việt Nam đã ban hành Kế hoạch tổng thể triển khai thực hiện các khuyến nghị Việt Nam chấp thuận theo UPR chu kỳ III với nhiều nhiệm vụ, giải pháp cụ thể, trong đó có việc xây dựng Báo cáo giữa kỳ tự nguyện. Việc xây dựng Báo cáo giữa kỳ tự nguyện cho thấy Chính phủ Việt Nam luôn dành sự quan tâm xuyên suốt đến tiến trình UPR, cam kết mạnh mẽ sẽ tiếp tục đóng góp tích cực, trách nhiệm vào công việc của Hội đồng Nhân quyền Liên hợp quốc. 

Để xây dựng Báo cáo giữa kỳ, vào tháng 7 năm 2021, Việt Nam đã tổ chức Hội thảo quốc tế với sự tham gia của hơn 150 đại biểu, trong đó có đại diện Ban Thư ký Hội đồng Nhân quyền Liên hợp quốc, đại diện Bộ Ngoại giao một số quốc gia, đại diện một số cơ quan nghiên cứu, cơ quan phát triển Liên hợp quốc và Đại sứ quán tại Việt Nam. Mới đây nhất, ngày 22-10, Việt Nam tổ chức Hội thảo quốc tế tham vấn về dự thảo Báo cáo giữa kỳ tự nguyện thực hiện các khuyến nghị Việt Nam chấp thuận theo Cơ chế UPR. 

Đánh giá về vấn đề này, đại diện Chương trình Phát triển Liên hợp quốc tại Việt Nam, bà Diana Torres cho biết: UNDP hoan nghênh sáng kiến của Việt Nam khi đã và đang triển khai các bước để hoàn thành Báo cáo giữa kỳ tự nguyện thực hiện UPR chu kỳ III để gửi lên Hội đồng Nhân quyền Liên hợp quốc. Điều này thể hiện một ý chí, cam kết chính trị đối với Hội đồng Nhân quyền nói riêng và với tổ chức đa phương lớn nhất hành tinh là Liên hợp quốc nói riêng. Hội thảo thể hiện mong muốn tăng cường chất lượng Báo cáo giữa kỳ tự nguyện thực hiện UPR chu kỳ III của Việt Nam. Đồng thời cho thấy Việt Nam tự nguyện mong muốn đạt được những bước tiến thực chất trong thực hiện và thúc đẩy quyền con người ở trong nước.

Phương Minh