“Kim chỉ nam” kiến tạo kỷ nguyên vươn mình

QPTĐ-Dự thảo Báo cáo Chính trị của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng xác định năm quan điểm chỉ đạo xây dựng, phát triển đất nước trong giai đoạn mới. Đây là “kim chỉ nam” cho sự nghiệp xây dựng, phát triển và bảo vệ Tổ quốc trong kỷ nguyên vươn mình phát triển giàu mạnh, văn minh, thịnh vượng của dân tộc. Năm quan điểm này thể hiện sự kế thừa, bổ sung và phát triển các quan điểm của các kỳ Đại hội trước, đặc biệt là trong bối cảnh toàn cầu có nhiều biến động và yêu cầu về phát triển bền vững, bao trùm.

Trong đó, quan điểm thứ 2, dự thảo xác định đó là: Nhận diện sớm, tranh thủ mọi thuận lợi, thời cơ, vượt qua mọi khó khăn, thách thức tiếp tục phát triển nhanh và bền vững đất nước; đẩy mạnh đột phá về khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và tăng cường chủ động hội nhập quốc tế kết hợp chặt chẽ và triển khai đồng bộ các nhiệm vụ trọng tâm, trong đó: Phát triển kinh tế, xã hội và bảo vệ môi trường là trung tâm; xây dựng Đảng là then chốt; phát triển văn hoá, con người là nền tảng; tăng cường quốc phòng, an ninh và đẩy mạnh đối ngoại, hội nhập quốc tế là trọng yếu, thường xuyên.

Mở đầu quan điểm là một thái độ ứng xử mang tính chiến lược trước thế giới đầy biến động: “Nhận diện sớm, tranh thủ mọi thuận lợi, thời cơ, vượt qua mọi khó khăn, thách thức tiếp tục phát triển nhanh và bền vững đất nước”.  Trong kỷ nguyên mới, thời gian chính là lực lượng. Sự chậm trễ trong tư duy đồng nghĩa với sự tụt hậu. Cụm từ “nhận diện sớm” cho thấy sự chuyển đổi từ tư duy “ứng phó” sang tư duy “kiến tạo”. Chúng ta không đợi khủng hoảng xảy ra mới xử lý, không đợi xu thế định hình xong mới chạy theo. 

Đặc biệt, mục tiêu “phát triển nhanh và bền vững đất nước” là một mệnh lệnh kép đầy thách thức. “Nhanh” để không lỡ nhịp với đoàn tàu nhân loại, để thoát bẫy thu nhập trung bình trước khi dân số già hóa. Nhưng phải “bền vững” về môi trường, về xã hội và ổn định vĩ mô. Đây là sự lựa chọn của bản lĩnh, đòi hỏi một trình độ quản trị quốc gia xuất sắc, biết biến thách thức (như áp lực giảm phát thải) thành cơ hội (phát triển kinh tế xanh).

Nếu khát vọng là đích đến, thì khoa học-công nghệ và hội nhập quốc tế chính là “đôi cánh” đưa dân tộc bay lên. Quan điểm chỉ đạo nhấn mạnh: “Đẩy mạnh đột phá về khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và tăng cường chủ động hội nhập quốc tế”. Trong kỷ nguyên vươn mình, chúng ta xác định rõ: Tài nguyên thiên nhiên và lao động giá rẻ không còn là lợi thế cạnh tranh cốt lõi. Đổi mới sáng tạo mới là động lực sinh tồn. Đột phá về khoa học công nghệ không chỉ là mua sắm thiết bị hiện đại, mà là xây dựng năng lực làm chủ công nghệ, phát triển kinh tế số, xã hội số.

Cùng với đó, “chủ động hội nhập quốc tế” được nâng lên một tầm cao mới. Không còn là hội nhập thụ động “mở cửa đón gió”, Việt Nam nay tham gia kiến tạo luật chơi, định vị mình là mắt xích quan trọng trong chuỗi cung ứng toàn cầu.

Có thể nói, phần cốt lõi và sâu sắc nhất của quan điểm này chính là việc xác lập mối quan hệ biện chứng giữa 4 nhiệm vụ trọng tâm. Đây có thể coi là “kiến trúc thượng tầng” của sự phát triển quốc gia trong giai đoạn mới. Việc xác định “Phát triển kinh tế, xã hội và bảo vệ môi trường là trung tâm”-đây là sự khẳng định về mục tiêu của sự phát triển. Trong kỷ nguyên vươn mình, tăng trưởng kinh tế (GDP) không còn là thước đo duy nhất. “Trung tâm” ở đây là một tam giác đều: “Kinh tế phải giàu mạnh-Xã hội phải công bằng, dân chủ, văn minh-Môi trường phải trong lành”. Đặt môi trường vào vị trí trung tâm ngang hàng với kinh tế là một bước tiến vượt bậc trong tư duy lý luận của Đảng. Nó gửi đi thông điệp: Việt Nam sẽ không đánh đổi môi trường lấy tăng trưởng bằng mọi giá.

“Xây dựng Đảng là then chốt”-đây là chân lý đã được thực tiễn hơn 95 năm qua kiểm nghiệm. “Then chốt” nghĩa là quyết định tất cả. Nếu Đảng không trong sạch, không vững mạnh, không đổi mới phương thức lãnh đạo, thì mọi chiến lược kinh tế hay văn hóa, xã hội đều không thể thực thi. Xây dựng Đảng hiện nay không chỉ là chống tham nhũng, làm sạch đội ngũ, mà còn là nâng cao năng lực cầm quyền, năng lực hoạch định đường lối. Đảng phải là đạo đức, là văn minh, là trí tuệ của thời đại, là hạt nhân quy tụ khối đại đoàn kết toàn dân tộc.

Quan điểm “Phát triển văn hóa, con người là nền tảng”-đó là sự quay về với nguồn lực nội sinh sâu xa nhất. Trong kỷ nguyên số, văn hóa còn là “bộ lọc” để chúng ta hòa nhập mà không hòa tan. Hơn hết, con người được đặt vào vị trí trung tâm. Phát triển con người Việt Nam toàn diện về trí tuệ, đạo đức, thể chất, có khát vọng cống hiến chính là sự đầu tư sinh lời nhất. Con người vừa là mục tiêu, vừa là động lực của sự phát triển. Khi khát vọng của mỗi cá nhân hòa nhịp cùng khát vọng của dân tộc, đó sẽ là nguồn năng lượng vô tận cho sự vươn mình.

Cuối cùng, “tăng cường quốc phòng, an ninh và đẩy mạnh đối ngoại, hội nhập quốc tế là trọng yếu, thường xuyên”. “Trọng yếu” vì nó liên quan đến sự sống còn của chế độ và sự toàn vẹn của lãnh thổ. “Thường xuyên” vì các nguy cơ an ninh (truyền thống và phi truyền thống) luôn hiện hữu, không được phép lơ là dù chỉ một phút. Trong tư duy mới, bảo vệ Tổ quốc là bảo vệ “từ sớm, từ xa”, bảo vệ bằng sức mạnh tổng hợp. Sự kết hợp giữa “trong ấm” (quốc phòng, an ninh vững chắc) và “ngoài êm” (đối ngoại rộng mở, mềm dẻo) tạo nên thế trận vững vàng. Việt Nam vươn mình trong tâm thế của một quốc gia yêu chuộng hòa bình, là bạn, là đối tác tin cậy, nhưng kiên quyết bảo vệ lợi ích quốc gia-dân tộc trên cơ sở luật pháp quốc tế.

Kỷ nguyên vươn mình chỉ đạt được khi chúng ta có “Nhận diện đúng-Hành động nhanh-Nền tảng vững”. Quan điểm chỉ đạo thứ 2 được xác định trong dự thảo Báo cáo Chính trị của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng là một trong những kim chỉ nam để Việt Nam hiện thực hóa khát vọng dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh, bước lên đài vinh quang sánh vai với các cường quốc năm châu.

Đức Trọng