Bùng nổ thị trường thanh toán điện tử
QPTĐ-Đề án phát triển thanh toán không dùng tiền mặt tại Việt Nam giai đoạn 2016-2020 của Chính phủ đã gặt hái được thành công ngoài mong đợi, khi mà thị trường thanh toán điện tử bùng nổ trong năm 2020. Một số lợi ích của thanh toán điện tử đó là tính độc lập và tính bảo mật cao, thuận tiện và dễ sử dụng, truy xuất và kiểm soát nhanh chóng, chi phí giao dịch rẻ. Bên cạnh đó, thanh toán điện tử cũng mang đến nhiều lợi ích cho doanh nghiệp, người bán hàng online vì giúp họ tiết kiệm chi phí thuê mặt bằng, nhân viên và cửa hàng.
Thanh toán điện tử đang là xu hướng phát triển mua sắm hiện nay trên toàn thế giới và Việt Nam. (Ảnh: Internet)
Các hình thức thanh toán điện tử
Thanh toán điện tử đang là xu hướng phát triển mua sắm hiện nay trên toàn thế giới và cả Việt Nam. Phương thức thanh toán này được dự báo sẽ thay thế hình thức thanh toán truyền thống bằng tiền mặt. Trong những năm gần đây, người tiêu dùng mua sắm trong các siêu thị, trung tâm thương mại có xu hướng chuyển đổi từ việc thanh toán truyền thống sang thanh toán điện tử. Ngành Thương mại điện tử phát triển, đồng nghĩa với việc kéo theo sự phát triển của thanh toán điện tử, vì 90% sản phẩm mua trên các sàn điện tử được thanh toán online thông qua thẻ ngân hàng.
Phương thức thanh toán điện tử sau bao gồm sử dụng thẻ ngân hàng, cổng thanh toán, ví điện tử, điện thoại thông minh. Thanh toán bằng “Thẻ ngân hàng” là hình thức thanh toán điện tử đầu tiên và đặc trưng nhất trong thị trường thanh toán điện tử. Tỷ lệ thanh toán bằng hình thức này lên đến 90% trong tổng tỷ lệ thanh toán điện tử. Với phương thức thanh toán bằng thẻ này, người dùng có thể dễ dàng thanh toán bằng cách quẹt thẻ tại chỗ hoặc thanh toán online thông qua thẻ khi mua hàng trên các sàn thương mại điện tử.
Thanh toán bằng “Cổng thanh toán” phần lớn thường xuất hiện ở các trang thương mại điện tử, hình thức hoạt động của thanh toán này rất đơn giản, giúp chuyển tiền từ tài khoản người mua thành một đơn vị tiền ảo trên internet nhưng không thay đổi thuộc tính và giá trị tiền. Vì thế người mua hàng vẫn có thể sử dụng tiền đó phục vụ mua sắm bình thường. Để có thể sử dụng hình thức thanh toán này, người tiêu dùng cần phải tạo một tài khoản, trong đó được điền đầy đủ thông tin đã được xác thực. Điểm mạnh của hình thức thanh toán điện tử này là tính chất bảo mật cao, một số cổng thanh toán nổi tiếng hiện nay như: Payoo, vnpay, vtcpay, kaokim.vn… đều có tính bảo mật cao và có lượng người dùng lớn.
Thanh toán bằng “Ví điện tử” là hình thức thanh toán khá tiện dụng và rất phổ biến trong giới trẻ ngày nay. Ví điện tử không chỉ được sử dụng trong các trung tâm thương mại lớn, sàn giao dịch điện tử mà còn sử dụng được đối với bất kỳ nhà hàng, quán nước, shop đồ nào có ký hợp đồng liên kết với ví điện tử. Điều kiện tiên quyết khi muốn sử dụng ví điện tử là bạn phải có thẻ ngân hàng có liên kết với ví điện tử. Với hình thức thanh toán bằng ví điện tử như thế này, người tiêu dùng có thể dễ dàng thanh toán bằng cách quét mã QR của shop và nhập đúng số tiền cần thanh toán là có thể hoàn tất việc mua hàng hay sản phẩm. Những ví điện tử nổi tiếng hiện nay gồm: Momo, Smartpay, Payoo, Airpay….
Thanh toán bằng “Điện thoại thông minh”, là hình thức thanh toán bằng phương thức chuyển khoản từ tài khoản ngân hàng này qua tài khoản ngân hàng khác bằng điện thoại di động. Nói đơn giản nghĩa là bạn dùng Mobile Banking của ngân hàng để chuyển khoản hoặc quẹt mã khi thanh toán. Không phổ biến như ví điện tử, các nhà hàng thường ít liên kết thẳng với ngân hàng mà thường thông qua các loại Ví điện tử hơn. Chính vì thế, người dùng chủ yếu dùng Smartphone để thanh toán chuyển khoản là đa số.
Những con số ấn tượng năm 2020
Tổng kết 5 năm triển khai đề án thanh toán không dùng tiền mặt, đã chỉ rõ những kết quả nổi bật trong hoạt động thanh toán thể hiện ở các mặt về khuôn khổ pháp lý, chính sách trong hoạt động thanh toán tiếp tục được hoàn thiện tạo điều kiện thuận lợi ứng dụng công nghệ mới, hiện đại. Hạ tầng thanh toán điện tử liên ngân hàng, hệ thống chuyển mạch, bù trừ tiếp tục được nâng cấp, hoàn thiện. Hệ sinh thái thanh toán điện tử cũng đã được hoàn thành và sự kết nối, tích hợp với các ngành, lĩnh vực khác cho phép khách hàng thực hiện các giao dịch thanh toán trực tuyến đối với hóa đơn điện, nước, viễn thông, mua sắm trực tuyến tại các trang thương mại điện tử, nộp thuế điện tử và một số khoản phí, lệ phí khi thực hiện một số dịch vụ hành chính công.
Thị trường thanh toán điện tử được giới chuyên gia đánh giá là có sự tăng trưởng tốt trong năm 2020. Trong báo cáo thị trường thanh toán điện tử Landscape 2020 đã đưa ra rất nhiều thông số đáng tin cậy về sự tăng trưởng này. Năm 2020, các giao dịch qua internet, điện thoại di động tăng trưởng đến 238%. Mức độ phát triển mạnh mẽ của những ứng dụng thanh toán điện tử mới và lâu đời với hơn 78 tổ chức, công ty cung ứng dịch vụ thanh toán qua internet và 45 tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán qua điện thoại di động.
Lợi ích của việc thanh toán điện tử là hoàn toàn không thể phủ nhận, chính vì vậy nó mới có thể phát triển mạnh mẽ và tăng trưởng vượt bậc đến như vậy. Cụ thể, doanh thu từ thị trường thanh toán điện tử 2020 đã tăng trưởng 14.2% so với cùng kỳ năm 2019, đạt 8.904 triệu USD. Số lượng người dùng cũng đã tăng trưởng lên đến 36,2 triệu, tăng 12.1% so với năm 2019. Cho đến nay, người dùng thẻ ngân hàng thanh toán cũng đã đạt đến con số tăng trưởng khá kinh ngạc. Có thể nói, xu hướng thanh toán điện tử đã làm thay đổi thói quen tiêu dùng của người Việt Nam.
Hệ sinh thái thanh toán điện tử đã được hình thành với sự kết nối tới tích hợp với các ngành, lĩnh vực khác cho phép khách hàng thực hiện các giao dịch thanh toán trực tuyến đối với hóa đơn điện, nước, viễn thông, mua sắm trực tuyến tại các trang thương mại điện tử, nộp thuế điện tử và một số khoản phí, lệ phí khi thực hiện dịch vụ hành chính công. Hầu hết các thành tựu của cuộc Cách mạng Công nghiệp 4.0 đã được ứng dụng mạnh mẽ trong lĩnh vực thanh toán, như phân tích hành vi khách hàng trên dữ liệu lớn (big data), xác thực sinh trắc học, ứng dụng mã phản hồi nhanh (QR code), mã hóa thông tin thẻ, thanh toán thẻ chip tiếp xúc và phi tiếp xúc.
Với sự ủng hộ của Chính phủ cùng với sự tăng trưởng vượt bậc như hiện nay, thì có lẽ trong tương lai hình thức thanh toán điện tử sẽ lên ngôi làm thay đổi thói quen người tiêu dùng. Cơ hội phát triển thị trường thanh toán điện tử sẽ mạnh mẽ hơn bao giờ hết vì xu hướng mua sắm sẽ chuyển sang online và thanh toán điện tử trong mùa dịch này.
Song Hà
