Mỹ, phương Tây gia tăng trừng phạt Nga
Các nhà lãnh đạo phương Tây đồng loạt tuyên bố, tiếp tục áp các lệnh trừng phạt mới lên Moskva sau sự kiện Tổng thống Nga V.Putin (ngày 30/9) ký sắc lệnh sáp nhập 4 vùng lãnh thổ Ukraine vào Nga.
Tổng thống Putin bắt tay cùng 4 nhà lãnh đạo ở Donetsk, Lugansk, Kherson và Zaporizhzhia sau khi sáp nhập 4 vùng này vào Nga. (Ảnh: Internet)
Tổng thống Mỹ J.Biden tuyên bố: “Chúng tôi kêu gọi cộng đồng quốc tế phản đối những động thái này và buộc Nga phải chịu trách nhiệm. Chúng tôi sẽ tiếp tục cung cấp cho Ukraine thiết bị cần thiết để phòng vệ, không lùi bước trước nỗ lực của Nga trong việc vẽ lại biên giới của nước láng giềng”.
Theo đó (từ 23-27/9), 4 khu vực Ukraine bao gồm 2 nước Cộng hòa ly khai Donetsk, Lugansk và 2 vùng lãnh thổ Zaporizhia, Kherson trưng cầu dân ý, ủng hộ sáp nhập vào Nga với tỷ lệ phiếu lần lượt là 99,23%-98,42%-93,23% và 87,05%.
Tại sảnh Georgievsky Điện Kremlin (15 giờ ngày 30/9), Tổng thống Nga V.Putin chủ trì lễ ký kết với lãnh đạo 4 vùng ly khai trên trước sự chứng kiến của các quan chức Nhà nước, Chính phủ và Quốc hội Nga.
Tòa án Hiến pháp Nga (ngày 2/10) đã công nhận việc sáp nhập trên là hợp hiến và được Hạ viện nhóm họp ngày 3/10 rồi chuyển Thượng viện Nga xem xét.
Các khu vực này của Ukraine sẽ chính thức sáp nhập vào Nga sau khi Quốc hội nước này thông qua một dự luật mới về việc sáp nhập và được Tổng thống Liên bang Nga ký ban hành. Sự kiện hy hữu này đã có tiền lệ, xảy ra năm 2014 khi Moskva làm thủ tục sáp nhập Crimea vào Nga.
Cuộc trưng cầu dân ý tại 4 vùng ly khai Ukraine và các diễn biến tiếp theo của Nga về việc sáp nhập khoảng 15% diện tích Ukraine vào lãnh thổ của mình, khiến mối quan hệ Nga-Mỹ, phương Tây càng thêm căng thẳng; thúc đẩy sự hận thù, khiến xung đột giữa chính quyền Moskva và Kiev dâng cao.
Chính phủ Ukraine và một số nước phương Tây tuyên bố, không công nhận kết quả trưng cầu dân ý, đồng thời cảnh báo, cơ hội đàm phán về xung đột Nga-Ukraine đã chấm dứt. Ngày 30/9, Tổng thống Ukraine V.Zelensky cho biết, ông đã ký đơn xin gia nhập Khối quân sự Bắc Đại Tây Dương (NATO). Thủ tướng Ukraine D.Shmyhai khẳng định, Kiev đã là “một đồng minh trên thực tế” của NATO và đề nghị một thủ tục gia nhập nhanh chóng vào khối liên minh này.
Hòa cùng phương Tây, Bộ Tài chính Mỹ (30/9), công bố lệnh trừng phạt gần 300 thành viên cơ quan lập pháp cũng như các công ty, cá nhân bị cáo buộc liên quan đến ngành công nghiệp quân sự Nga, trong đó có Thống đốc Ngân hàng Trung ương Nga. Các tổ chức, cá nhân chịu lệnh trừng phạt lập tức bị đóng băng tài sản ở Mỹ và công dân Mỹ sẽ không được giao dịch với họ. Mỹ tập trung trừng phạt lĩnh vực tài chính, công nghệ cao và khai thác năng lượng Nga.
Tổng thống J.Biden cảnh báo, sẽ trừng phạt bất kỳ ai “hỗ trợ chính trị hoặc kinh tế” cho “những tuyên bố của Nga về việc sáp nhập”; đồng thời cho biết, Mỹ cung cấp thêm lô vũ khí mới và hậu thuẫn kinh tế trị giá 12 tỉ USD cho Chính phủ và quân đội Ukraine. Trước đó, Mỹ cung cấp hàng ngàn tấn thiết bị, vũ khí cho Kiev trị giá 16,9 tỉ USD, kể từ tháng 2/2022.
Chủ tịch Ủy ban châu Âu (EU) U.Leyen tuyên bố: “Việc sáp nhập do Tổng thống V.Putin tuyên bố sẽ không thay đổi bất cứ điều gì”, tất cả các vùng lãnh thổ tuyên bố ly khai đó “đều là của Ukraine”. Bà U.Leyen cho biết thêm, EU vừa đưa ra gói trừng phạt thứ 8 nhằm vào Nga. Theo đó, châu Âu áp lệnh cấm nhập khẩu mới đối với các sản phẩm của Nga dự kiến doanh thu giảm thêm 7 tỉ euro, các lệnh cấm xuất khẩu đối với công nghệ chủ chốt sử dụng cho quân đội (mặt hàng hàng không, linh kiện điện tử…), áp trần giá dầu và cấm các công dân EU tham gia vào Ban điều hành các doanh nghiệp thuộc sở hữu của Chính phủ Nga.
Chuyên gia phụ trách đối ngoại EU J.Borrel cho rằng, việc sáp nhập các vùng đất này “là sự vi phạm nghiêm trọng pháp luật quốc tế, vi phạm Hiến chương Liên hợp quốc”. Ngoại trưởng nhóm nước G7 ra tuyên bố chỉ trích Nga và khẳng định, không công nhận quyết định sáp nhập 4 vùng lãnh thổ Ukraine vào Nga.
Thủ tướng Anh L.Truss lên tiếng: “Chúng tôi sẽ không do dự thực hiện thêm hành động, bao gồm áp đặt thêm biện pháp trừng phạt để làm tê liệt Nga”.
Tổng Thư ký NATO J.Stoltenberg cảnh báo, việc Nga huy động thêm quân, đe dọa sử dụng vũ khí hạt nhân và sáp nhập thêm vùng lãnh thổ, chỉ đánh dấu sự leo thang căng thẳng xung đột tại Ukraine. NATO sẽ tiếp tục hỗ trợ Kiev “chừng nào còn cần thiết”.
Cố vấn kinh tế của Tổng thống Ukraine O.Ustenko thúc giục phương Tây áp trần giá dầu Nga “càng sớm càng tốt” bởi Nga kiếm được hàng trăm triệu USD mỗi ngày từ việc bán dầu và tài trợ cho cuộc chiến. Nhiều nước nghi ngờ về giải pháp này, cho rằng: Áp trần giá dầu Nga rất phức tạp về mặt kỹ thuật, không hiệu quả, cũng bởi 3 nhà nhập khẩu dầu lớn nhất của Nga là Trung Quốc, Ấn Độ, Thổ Nhĩ Kỳ không ủng hộ ý tưởng này.
Đại sứ quán Mỹ và Italy tại Moskva cảnh báo người dân không tới Nga hoặc có thể rời khỏi Nga ngay lập tức, “hãy tự mình thu xếp càng sớm càng tốt”. Ngoại trưởng Ba Lan Z.Rau nhận định: NATO có thể đưa quân vào Ukraine nếu Nga sử dụng vũ khí hạt nhân ở nước này.
Tổng Thư ký Liên hợp quốc A.Gueterres cảnh báo, việc Nga sáp nhập các vùng lãnh thổ của Ukraine sẽ đánh dấu “một nấc leo thang nguy hiểm” có thể ảnh hưởng tiêu cực đến triển vọng hòa bình khu vực. Kế hoạch này của Moskva sẽ “nối dài tác động đến nền kinh tế toàn cầu, đặc biệt ở các nước đang phát triển, cản trở việc cứu trợ nhân đạo ở Ukraine”.
Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc họp khẩn (ngày 30/9), thảo luận một dự thảo nghị quyết do Mỹ và Albani soạn thảo, lên án việc Nga sáp nhập 4 vùng ly khai Ukraine. Đại sứ Nga tại Liên hợp quốc V.Nebenzia đã dùng quyền phủ quyết và khẳng định: Các khu vực trên đã lựa chọn để trở thành một phần của Nga.
Phát biểu tại Điện Kremlin, Tổng thống Nga V.Putin tuyên bố: Moskva sẽ không từ bỏ các vùng lãnh thổ vừa sáp nhập và sẽ bảo vệ những khu vực này bằng tất cả sức mạnh của Nga.
Chủ tịch Thượng viện Nga V.Matviyenko cho hay, Quốc hội có thể xem xét, thảo luận việc sáp nhập các khu vực trên vào ngày 4/10.
MINH NGỌC
