Dân quân tự vệ “Bức tường sắt” của Tổ quốc

QPTĐ-Ngày 28/3/1935, Đại hội Đảng lần thứ Nhất họp tại Ma Cao (Trung Quốc), Đảng ta đã ra Nghị quyết về Đội Tự vệ. Đây là nghị quyết đầu tiên của Đảng về tổ chức, chỉ đạo xây dựng, huấn luyện và hoạt động của lực lượng tự vệ. Nghị quyết khẳng định: “Tự vệ đội càng mạnh tức là có điều kiện thuận lợi để sau này tổ chức du kích chiến tranh và vũ trang bạo động”. Đây là dấu ấn quan trọng mở ra một thời kỳ mới, là tư tưởng chỉ đạo chiến lược của Đảng xuyên suốt qua các giai đoạn cách mạng. Ngay sau khi có Nghị quyết của Đảng, các đội tự vệ công nông mang tính chất là những tổ chức vũ trang quần chúng ra đời. Đây là tiền thân của các đội Cứu quốc quân, Đội Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân sau này.

Lực lượng nòng cốt cùng toàn dân đánh giặc

Thời kỳ chuẩn bị tổng khởi nghĩa giành chính quyền (1940-1945), Đảng ta chủ trương thành lập các đội tự vệ cứu quốc, các tổ, tiểu đội du kích cứu quốc… Các đội tự vệ đã trở thành tổ chức vũ trang quần chúng ở các đoàn thể cứu quốc Mặt trận Việt Minh được xây dựng ở các căn cứ, địa phương có điều kiện. Đến tháng 8/1945, lực lượng dân quân tự vệ đã phát triển lên tới vài chục nghìn người, cùng với giải phóng quân và toàn dân thực hiện thắng lợi Tổng khởi nghĩa. Ngày 02/9/1945, nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ra đời trong vòng vây của các thế lực đế quốc và phản động quốc tế, trong một thời gian ngắn, lực lượng dân quân tự vệ được Mặt trận Việt Minh tổ chức rộng khắp ở các làng, xã, đường phố trong cả nước với hàng chục vạn người tham gia bảo vệ chính quyền cách mạng còn non trẻ.

Trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược, lực lượng dân quân tự vệ nhanh chóng phát triển rộng khắp, ngày càng lớn mạnh, từ chỗ là lực lượng vũ trang quần chúng do Mặt trận Việt Minh chỉ đạo, đã từng bước được thống nhất về tổ chức, là một bộ phận trong lực lượng vũ trang nhân dân Việt Nam. Lực lượng này đã phối hợp với bộ đội địa phương anh dũng chiến đấu tiêu diệt trên 23 vạn quân địch, làm tan rã trên 20 vạn tên, góp phần cùng bộ đội chủ lực giành thắng lợi quyết định trong Chiến dịch Điện Biên Phủ “lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu”, giải phóng hoàn toàn miền Bắc năm 1954, chấm dứt 80 năm đô hộ của chủ nghĩa thực dân.

Trong công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc và chống Mỹ cứu nước ở miền Nam, lực lượng dân quân tự vệ miền Bắc tích cực tham gia cải cách ruộng đất, đánh đổ địa chủ, phong kiến, khôi phục và đẩy mạnh sản xuất, tham gia bắt nhiều toán biệt kích Mỹ-Ngụy tung ra miền Bắc (những năm 1960-1963). Cùng với đó, tham gia chống chiến tranh phá hoại miền Bắc, dân quân tự vệ đã phối hợp cùng bộ đội phòng không, không quân bắn rơi nhiều máy bay Mỹ (độc lập bắn rơi 424 chiếc), bắt sống nhiều giặc lái, bắn chìm và cháy nhiều tàu chiến của địch. Thời kỳ này, lực lượng dân quân du kích miền Nam kiên cường, mưu trí, sáng tạo, cùng với bộ đội chủ lực, bộ đội địa phương và các lực lượng khác anh dũng đấu tranh làm thất bại hoàn toàn các chiến lược “chiến tranh đặc biệt”, “chiến tranh cục bộ”, “Việt Nam hóa chiến tranh”…, góp phần quan trọng vào đại thắng mùa Xuân năm 1975, giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước.

Bước vào thời kỳ nước nhà độc lập, cả nước tiến lên chủ nghĩa xã hội, lực lượng dân quân tự vệ phối hợp cùng các lực lượng tích cực tham gia rà phá bom mìn, truy quét tàn quân, bọn phản động do địch cài cắm lại, phối hợp và phục vụ bộ đội chiến đấu và chiến thắng trong 2 cuộc chiến tranh bảo vệ Tổ quốc ở biên giới phía Bắc và biên giới Tây Nam, bảo vệ chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ của đất nước.

Để ghi nhận những công lao và thành tích của lực lượng dân quân tự vệ qua các thời kỳ, đã có 366 tập thể, 275 cá nhân được Nhà nước phong tặng Danh hiệu “Anh hùng LLVT nhân dân”. Trong đó, có những tập thể tiêu biểu như: Đại đội dân quân nữ Ngư Thủy-Lệ Thủy-Quảng Bình, Đại đội dân quân nữ Tiền Hải-Thái Bình, Trung đội lão dân quân Hoằng Hóa-Thanh Hóa, Dân quân du kích huyện Củ Chi, Thành phố Hồ Chí Minh, Dân quân du kích huyện Giồng Trôm, Mỏ Cày, tỉnh Bến Tre… và hàng ngàn tấm gương anh hùng tiêu biểu khác đã góp phần tô thắm thêm những trang sử vẻ vang của LLVT nhân dân Việt Nam anh hùng, của dân tộc Việt Nam anh hùng.

Vinh quang “sao vuông” Thủ đô

Lịch sử đấu tranh và trưởng thành của dân quân tự vệ Thủ đô luôn song hành và gắn bó mật thiết với sự phát triển của dân quân tự vệ Việt Nam qua các thời kỳ. Trước và trong Cách mạng Tháng Tám, các đội tiền thân của lực lượng vũ trang Thủ đô như "Đội Danh dự Việt Minh", "Đoàn Thanh niên tuyên truyền xung phong thành Hoàng Diệu", "Đội Tự vệ chiến đấu cứu quốc Hoàng Diệu"... luôn xung kích đi đầu làm nòng cốt cho các tầng lớp nhân dân Hà Nội đẩy mạnh đấu tranh vũ trang, chủ động, tích cực chuẩn bị mọi điều kiện, khi thời cơ đến vùng dậy khởi nghĩa giành chính quyền ở Hà Nội, góp phần quyết định thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám năm 1945. Lực lượng vũ trang Thủ đô Hà Nội đã cùng các tầng lớp nhân dân Thủ đô kiên quyết đấu tranh đập tan các âm mưu, kế hoạch chống phá của kẻ thù, bảo vệ vững chắc thành quả cách mạng, góp phần đưa cách mạng Việt Nam thoát ra khỏi tình thế "ngàn cân treo sợi tóc".

Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, lực lượng vũ trang Thủ đô vừa sản xuất, vừa tăng cường chi viện đắc lực cho chiến trường, vừa dũng cảm, kiên cường phối hợp với các lực lượng chiến đấu đánh thắng hai cuộc chiến tranh phá hoại bằng không quân của đế quốc Mỹ. Đặc biệt là cuối tháng 12 năm 1972, trong chiến dịch "Điện Biên Phủ trên không", đã làm tiêu tan huyền thoại sức mạnh không lực Hoa Kỳ, để Hà Nội trở thành "Thủ đô phẩm giá con người". Tính chung  trong suốt thời kỳ chống chiến tranh phá hoại của không quân Mỹ, các lực l­ượng vũ trang bảo vệ Thủ đô đã bắn rơi 358 máy bay các loại, trong đó có 23 máy bay B-52, 2 máy bay F111 và nhiều loại máy bay hiện đại khác. Riêng dân quân tự vệ Thủ đô bắn rơi 8 máy bay địch, có 1 chiếc máy bay hiện đại F111. Bằng hành động chiến đấu dũng cảm đánh máy bay địch, lư­ới lửa tầm thấp của lực lượng vũ trang Thủ đô còn góp phần hình thành thế trận chiến tranh nhân dân hiệu quả, hỗ trợ và tạo điều kiện cho các lực lư­ợng khác bắn rơi nhiều máy bay địch, hoàn thành vẻ vang nhiệm vụ bảo vệ Thủ đô.

Hiện nay, để đáp ứng yêu cầu thực hiện nhiệm vụ trong thời kỳ mới, lực lượng dân quân tự vệ Thủ đô được xây dựng “vững mạnh, rộng khắp”. Hằng năm, Bộ Tư lệnh chỉ đạo 100% đơn vị cơ sở huấn luyện cho các đối tượng dân quân đảm bảo quân số, nội dung. Đặc biệt, đến nay, toàn Thành phố đã tổ chức thành lập được 2 trung đội dân quân thường trực, 63 tiểu đội dân quân thường trực tại các xã, phường, thị trấn trọng điểm về quốc phòng. Đây là lực lượng sẵn sàng chiến đấu cao, phối hợp với các lực lượng tham gia bảo đảm trật tự, an toàn xã hội, phòng chống, khắc phục hậu quả thiên tai, dịch bệnh, tìm kiếm cứu nạn, cứu hộ và xây dựng địa phương vững mạnh…

“Dân quân, tự vệ và du kích là lực lượng của toàn dân tộc, là một lực lượng vô địch, là một bức tường sắt của Tổ quốc. Vô luận địch nhân hung bạo thế nào, hễ đụng vào lực lượng đó, thì địch nào cũng phải tan rã”-thực hiện Lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh kính yêu, cán bộ, chiến sĩ “sao vuông” hôm nay tiếp tục phấn đấu, rèn luyện, xứng đáng là lực lượng nòng cốt trong xây dựng nền quốc phòng toàn dân, đáp ứng yêu cầu xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa trong tình hình mới.

Đức Trọng