Cơ hội phát triển kinh tế ban đêm ở Việt Nam

QPTĐ-Việt Nam hội tụ rất nhiều điều kiện để phát triển kinh tế ban đêm nhờ nguồn tài nguyên du lịch đa dạng, phong phú; văn hóa nghệ thuật và ẩm thực đặc sắc. Bên cạnh đó, Việt Nam có dân số trẻ đông và sống tập trung tại các thành phố có mức độ hội nhập và toàn cầu hóa cao, thời tiết ban đêm tương đối dễ chịu. Đề án phát triển kinh tế ban đêm ở Việt Nam đã tạo cơ hội cho các địa phương tận dụng tối đa cơ hội phát triển kinh tế mới, nâng cao thu nhập và đời sống của người dân. Tuy nhiên, Đề án ra đời đúng vào bối cảnh diễn ra dịch Covid-19, để hiện thực hóa được việc phát triển kinh tế ban đêm, Việt Nam sẽ phải trải qua một chặng đường đầy khó khăn và thách thức phía trước.

Du khách tham quan sông Hậu về đêm trên du thuyền Cần Thơ. (Ảnh: Internet)

Phát triển kinh tế ban đêm trên thế giới

Kinh tế ban đêm là chỉ tất cả những hoạt động dịch vụ diễn ra sau 18 giờ tối hôm trước cho đến 6 giờ sáng hôm sau, bao gồm: Mua sắm tại các chợ đêm, cửa hàng tiện lợi 24/24, ẩm thực, nghệ thuật, âm nhạc, các chương trình giải trí, lễ hội, sự kiện, các điểm du lịch chỉ mở cửa vào ban đêm. 

Kinh tế ban đêm không phải là mô hình hoàn toàn mới, mà đã trải qua nhiều thập kỷ hình thành và phát triển ở nhiều quốc gia, thành phố trên thế giới. Tại Vương quốc Anh, trung bình doanh thu hàng năm từ kinh tế ban đêm đạt 66 tỷ bảng và tạo ra hơn 1,3 triệu việc làm. Tại Australia, quy mô doanh thu từ kinh tế ban đêm ở các khu đô thị lớn đạt tới 136 tỷ đô la Australia trong năm 2018, tương đương 5% quy mô kinh tế nước này và tạo việc làm cho 1,1 triệu người. 

Trung Quốc với tư cách là nền kinh tế đang phát triển lớn nhất có chủ trương nghiên cứu định hướng phát triển kinh tế ban đêm, mô hình này nhận được sự quan tâm từ các nước châu Á khác. Trung Quốc đẩy mạnh kinh tế đêm, đi cùng những chính sách khuyến khích thiết thực, như Thượng Hải xây dựng một số khu vực giải trí từ 19 giờ đến 6 giờ sáng hôm sau, Thạch Gia Trang-thủ phủ của tỉnh Hà Bắc giảm giá điện cho các cửa hàng hoạt động muộn hơn. 

Hàn Quốc nổi tiếng với chương trình du lịch đêm. Trong đó, các chợ đêm quy tụ rất nhiều các món ẩm thực của nhiều quốc. Khu chợ đêm mở cửa tất cả các ngày trong tuần nên rất đông khách, đặc biệt là vào mùa du lịch cao điểm của Hàn Quốc, mang tới nguồn thu không nhỏ cho địa phương. Tới thời điểm hiện tại, riêng thủ đô Seoul đã có hàng trăm chợ đêm, phục vụ nhu cầu mua sắm, tham quan, ăn uống... của người dân và du khách, khiến thành phố này thực sự trở nên sống động lúc lên đèn.

Thái Lan, đối thủ du lịch hàng đầu của Việt Nam, lại phát triển rất tốt mô hình du lịch dựa trên các hoạt động tổ chức sự kiện, tiệc, câu lạc bộ đêm, thu hút lượng lớn khách quốc tế tới nghỉ dưỡng và chi tiêu. Năm 2017, theo số liệu của Tổ chức Du lịch thế giới, Thái Lan là điểm đến mà khách du lịch quốc tế chi tiêu nhiều thứ 4 thế giới, sau Mỹ, Pháp và Tây Ban Nha, với tổng mức chi tiêu đạt khoảng 57 tỷ USD.

Cơ hội với Việt Nam trong phát triển kinh tế ban đêm

Ảnh minh họa (Internet)

Nhận thấy sự cần thiết và tầm quan trọng của kinh tế ban đêm, ngày 27/7/2020, Thủ tướng Chính phủ đã ký ban hành Quyết định số 1129/QĐ-TTg phê duyệt “Đề án phát triển kinh tế ban đêm ở Việt Nam” với mục tiêu khai thác tiềm năng phát triển kinh tế ban đêm nhằm tận dụng tối đa cơ hội phát triển kinh tế mới, nâng cao thu nhập và đời sống của người dân. Đồng thời, hạn chế những rủi ro, tác động tiêu cực đối với công tác đảm bảo an ninh chính trị và trật tự an toàn xã hội; hướng tới tăng trưởng kinh tế, tạo công ăn việc làm và gắn kết cộng đồng, giao lưu xã hội cho người dân Việt Nam, giữa người Việt Nam và người nước ngoài, đặc biệt là khách du lịch. 

Việt Nam có nhiều thuận lợi để phát triển kinh tế ban đêm nhờ vào các yếu tố tự nhiên về tài nguyên du lịch, văn hóa nghệ thuật, ẩm thực đặc sắc cùng với mức độ hội nhập và toàn cầu hóa cao, thời tiết ban đêm tương đối dễ chịu, nền chính trị ổn định sẽ tạo nên nhiều tiềm năng để Việt Nam có thể phát triển kinh tế ban đêm. 

Trên thực tế, các loại hình kinh tế ban đêm phổ biến đã được triển khai ở một số thành phố lớn tại Việt Nam thể hiện ở mô hình các khu chợ đêm, phố ăn đêm, các chuỗi cửa hàng tiện lợi 24/24, các tuyến phố đi bộ hoặc tuyến phố đặc trưng giải trí. Thống kê của Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho thấy, cả nước hiện có khoảng 20 chợ đêm phục vụ du lịch và khoảng 1.000 trong tổng số 2.300 cửa hàng tiện lợi hoạt động 24/24 giờ.

Thành phố Hồ Chí Minh được đánh giá là có hoạt động về đêm sôi động nhất cả nước với chợ đêm Bến Thành, phố đi bộ Nguyễn Huệ và đặc biệt là phố đi bộ Bùi Viện luôn đông đúc. Bên cạnh đó, thành phố năng động này cũng đã hình thành các khu phố kinh doanh về đêm tập trung vào ẩm thực, cà phê, trình diễn nghệ thuật và đang có kế hoạch phát triển phố chuyên kinh doanh ẩm thực đêm một cách bài bản như: Phố Nguyễn Thượng Hiền, khu Phan Xích Long, phố người Hoa, khu đô thị Phú Mỹ Hưng.

Tại Lâm Đồng, Nghị quyết số 18 ngày 25/7/2022 về phát triển du lịch chất lượng cao đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng đã chỉ rõ nội dung nghiên cứu, xây dựng cơ chế, chính sách, mô hình phát triển kinh tế ban đêm tại thành phố Đà Lạt và nhân rộng trên địa bàn toàn tỉnh. Đây có thể coi là bước đột phá mới trong phát triển kinh tế đêm của Đà Lạt nói riêng, du lịch và kinh tế tỉnh Lâm Đồng nói chung, thực sự tạo nên sức hút mới đối với du khách trong và ngoài nước.

Cùng với Lâm Đồng, một trong những sản phẩm du lịch đêm tiêu biểu của Quảng Ninh phải kể đến Phố đêm du thuyền. Phố đêm du thuyền được bố trí dọc hai bên cầu cảng của Cảng tàu khách quốc tế Hạ Long. Thời gian hoạt động của phố đêm bắt đầu từ 17 giờ đến 23 giờ hằng ngày. Điểm nhấn để tạo nên sự khác biệt trong phát triển kinh tế ban đêm của thành phố Cần Thơ với những thành phố khác chính là chú trọng vào việc khai thác giá trị văn hóa bản địa tạo nên nét khác biệt chỉ có miền Tây mới có như: Văn hóa sông nước, đờn ca tài tử, lễ hội.

Phát triển kinh tế ban đêm được kỳ vọng có những đóng góp quan trọng vào tăng trưởng kinh tế, khai thác tiềm năng hoạt động du lịch, dịch vụ, quảng bá văn hóa và nền ẩm thực Việt Nam ra thế giới.

Song Hà